- Dit bericht is geschreven door Liam McGarry -
Wat zie je als je je Rome voorstelt? Het Colosseum misschien? Misschien zwaait de paus vanuit zijn raam in het Vaticaan, of de marmeren beelden die de grote Trevifontein versieren? U stelt zich waarschijnlijk niet het ondergrondse Rome voor, met zijn oude beschavingslagen.
Een archeologische lasagne is verborgen onder de moderne metropool van vandaag. Door overstromingen, branden en Jenga-achtige constructies is de geschiedenis van Rome door de eeuwen heen steeds lager geworden.
Er zijn beloopbare straten tot 30 meter naar beneden, fluisterende catacomben bedekt met beroemde bezienswaardigheden en griezelige kapellen, bevroren in de tijd onder de drukke straten.
Alle Romeinse ruïnes die je bovengronds kunt bezoeken - baden, markten, theaters en stadions - zijn ook begraven onder de zeven heuvels van Rome. Velen kunnen worden verkend, als u weet waar u heen moet.
Hieronder staan enkele van de meest interessante en spookachtige plekken in de diepten van het ondergrondse Rome. Deze historische locaties verspreid over de stad vormen samen een enorme archeologische vindplaats.
Je kunt ook ontdekken hoe het is om elke dag onder de stad af te dalen als we spreken met de Aurora Mele-gids bij Vicus Caprarius (Trevifontein), een van de meest indrukwekkende ondergrondse locaties in Rome.
Discover Vicus Caprarius - Trevifontein ondergronds
In een stad met meer dan 2,000 fonteinen is slechts één van de stedelijke waterpartijen van Rome het onderwerp van dagdromen over de hele wereld. De Trevifontein is 26 meter hoog en 49 meter breed, en is het stromende middelpunt van Piazza di Trevi.
De barokke buitenkant die vandaag zichtbaar is, dateert uit het pauselijk goedgekeurde ontwerp van Nicola Salvi uit 1732, maar het water van de fontein stroomt sinds minstens 19 voor Christus.
Het sproeien fontana markeerde het einde van het Aqua Virgo-aquaduct, een vitale waterbron voor de mensen van het oude Rome. De 22 km lange waterweg wordt beschouwd als een wonder van waterbouwkunde - hij functioneert nog steeds perfect vandaag, 2,000 jaar later.
Op een vruchtbare dag levert de fontein € 3,000 aan kleingeld op, terwijl vrolijk bijgelovige toeristen munten over hun linkerschouder in het water gooien (het geld wordt verzameld en gedoneerd aan een goed doel). Deze donaties worden gedaan als zoetstof voor het lot, gericht op het veiligstellen van een toekomstige reis naar de Eeuwige Stad. Wie weet waar je terechtkomt als je het geld over de verkeerde schouder gooit.
Wat veel toeristen die munten gooien niet weten, is dat de meest lonende Trevifontein-ervaring negen meter onder hun voeten plaatsvindt. Vicus Caprarius, of de ondergrondse Trevi-fontein, is een van de beste voorbeelden van ondergronds Rome, een herontdekt overblijfsel uit het keizerlijke tijdperk.
Vicus Caprarius, ook wel Stad van het Water genoemd, werd ontdekt tijdens de renovatie van de voormalige Cinema Trevi in 1999. De bouw werd onmiddellijk stopgezet toen duidelijk werd dat er meer was dan alleen ratten en puin onder het Trevi-district.
Na het opruimen van de lang ongestoorde aarde en het puin, hebben archeologen labyrintische doorgangen en funderingen van het oude Aqua Virgo-aquaduct opgegraven en een woonwijk ontdekt die dateert uit de eerste eeuw. De structuur was oorspronkelijk een insula, een veelvoorkomend type huisvesting voor de armste gemeenschappen van Rome. Men denkt dat dit gebouw rond de vierde eeuw werd omgebouwd tot een herenhuis voor een adellijke familie en versierd met fresco's en marmer.
Het water dat uit de Trevifontein pompt, stroomt langs oud metselwerk door dit ondergrondse complex, en heeft dat al duizenden jaren gedaan.
Het graven en beitelen bracht ook een hele reeks interessante artefacten aan het licht. Een verzameling bronzen munten werd gevonden in een holte in een muur, waarvan werd gedacht dat deze haastig was opgeborgen toen Rome viel tijdens de plundering van de vandalen in 455 na Christus. De eigenaar van de munten, die destijds van weinig waarde waren, was schijnbaar nooit in staat om hun kleine vermogen terug te krijgen.
Ongerepte Afrikaanse aardewerk dat werd gebruikt voor het transport van olijfolie, fragmenten van sierlijke sculpturen, gedeeltelijke mozaïeken en de beroemde buste van Alexander Helios zijn allemaal te bewonderen in het Trevi Fountain Underground Museum.
Een tip om te genieten van de volledige Trevifontein-ervaring: Ga vroeg om de drukte te vermijden, pak uw foto's en gooi uw euro's in het water (laat u niet verleiden om te gaan zwemmen. U krijgt een boete en u ziet er nooit zo goed uit als Anita Ekberg in ieder geval). Bekijk vervolgens de innerlijke werking van de fontein en ontdek het ondergrondse Rome bij Vicus Caprarius.
Maak kennis met je insider: Aurora Mele
1. Dus, Aurora, vertel ons over je rol als gids van Vicus Caprarius.
Ik heet gasten welkom en begeleid ze naar beneden naar de Vicus Caprarius. Ik geef meestal een algemene inleiding van de geschiedenis aan iedereen of een meer gedetailleerde rondleiding voor onze meest nieuwsgierige bezoekers. Op verzoek verzorgt ons bedrijf ook eigen rondleidingen.
Wat ik het leukst vind aan de rol, is dat ik elke dag nieuwe mensen ontmoet! De ervaring van elke bezoeker is uniek en ik hoor graag over hun verhalen. Ik leer elke dag iets nieuws dat ik daar ben - het kan een nieuw woord in een vreemde taal zijn, of een onbekend of merkwaardig feit over de wereld.
2. Hoe belangrijk is de site geweest tijdens de geschiedenis van Rome?
Het oude Rome was verdeeld in 14 Regio's, of buurten. De vindplaats van Vicus Caprarius maakte deel uit van de VII Regio en reikte langs de oude Via Salaria Vetus. Samen met Via Lata was het een van de twee hoofdwegen in de wijk. De structuren in de Vicus Caprarius suggereren anticipatie op het intensieve verstedelijkingsproces van de VII Regio (dat dateert uit de tijd van Hadrianus), en dus is Vicus Caprarius een van de weinige getuigen die we hebben van het 'Nieuwe Stad'-project dat is uitgevoerd door Nero na de grote brand van Rome in 64 na Christus.
3. Als iemand die de ruïnes van binnen en van buiten kent, als je drie hoogtepunten zou moeten kiezen, wat zou je dan laten zien?
Als ik moest kiezen, zou ik zeker voor de gestempelde steen gaan, die vrij recentelijk is gevonden, evenals de kleine muntenschat en het cavaedium.
4. Wat is je favoriete onderdeel van de ruïnes en waarom?
Het is beslist het water dat uit de oude muren stroomt. Het is prachtig, het geluid ervan stroomt na 2,000 jaar nog steeds. Ik zie dat mensen als kinderen reageren als ze het water zien. Niemand verwacht dat. Je kunt nog steeds zien hoe kristalhelder het water eigenlijk is. De naam Acque Virgo komt van de puurheid van het water, maar er is ook een legende die zegt dat een maagd dorstige Romeinse soldaten liet zien waar de bron van de Acque Virgo was.
5. Ik wed dat ze dat op prijs stelden! Wat beschouw je als de verborgen juweeltjes van Vicus Caprarius? Welke delen zou je willen dat mensen zouden stoppen om meer te waarderen?
Naar mijn mening de duizendjarige gelaagdheid van Rome en hoe de Aqua Virgo deel uitmaakt van al deze verschillende tijdperken van de Romeinse geschiedenis.
6. Veel oude artefacten hebben een interessant verhaal achter zich. Heb je een favoriet 'verhaal' uit de ruïnes?
Mijn favoriete verhaal is dat over de kleine muntenschat. Het zou het zuurverdiende geld zijn van een bediende die in het landhuis werkte, verborgen door de eigenaar toen ze moesten vluchten tijdens de Plundering van de Vandalen.
7. Fascinerend! Heb je insider-tips voor nieuwe bezoekers?
Ik denk dat het belangrijkste kenmerk van de Vicus Caprarius het water is, dus ik raad aan om even de tijd te nemen om je te concentreren op het ontspannende geluid van overlopend water.
8. Na 2,000 jaar moeten de ruïnes erg delicaat zijn. Hoe worden ze na al die tijd beschermd en onderhouden?
De constructies worden altijd bewaakt en gecontroleerd. Luchtvochtigheid en ventilatie worden 24 uur per dag geregeld op basis van het aantal bezoekers. Lorenzo, onze directeur archeologie, heeft de taak om de staat van instandhouding voortdurend te controleren.
9. Klinkt als een belangrijke baan. Zijn de ruïnes van de Vicus Caprarius dus volledig opgegraven? Is er nog meer te vinden?
Ook al zijn de opgravingen nu misschien gestopt, onze toewijding om de Vicus Caprarius te verbeteren en te verkennen is eindeloos. Ik weet zeker dat hier altijd iets anders te vinden is. Voor zover we nu weten, hoeven er nog geen mysteries over de ruïnes te worden opgelost. Als we echter rond ons gebouw zouden kunnen blijven opgraven, zullen er ongetwijfeld meer oude bouwwerken en verhalen worden gevonden.
10. Welke andere ondergrondse plaatsen in Rome zou je aanraden om te bezoeken? Denk je dat er meer ontdekt zal worden?
Ik weet zeker dat er nog meer ontdekt zal worden! In Rome is het niet verwonderlijk dat elke keer dat ze opgraven om bouwredenen, zoals voor metrostations of het onderhoud van wegen, er nieuwe vondsten opduiken. Voor nu raden we aan om de Basilica di San Clemente te bezoeken.
Benieuwd naar meer van deze spectaculaire ondergrondse bezienswaardigheid in Rome? Geef jezelf een sneak peek met deze virtuele tour gegeven door Aurora zelf!
5 meer must-see ondergrondse bezienswaardigheden van Rome
1. Basiliek van San Clemente
Een van de beste plekken om de gestapelde sandwich in Scooby Doo-stijl van Rome te ervaren van beschavingen is bij de Basiliek van San Clemente. Zoals de status van een kleine basiliek suggereert, is het niet de grootste of grootste religieuze plek in de stad, maar het is misschien wel de meest onthullende van het verleden van Rome.
In 64 na Christus verwoestte de Grote Brand van Rome een groot deel van de stad met de grond. Dicht bij de locatie van het moderne Colosseum, een insula en een sjieke villa zou later worden gebouwd op de as van een vlamgrill magazijn. Het was hier dat de religieuze geschiedenis van de site begon.
Het christendom was rond deze tijd verboden. Maar, zoals zoveel verboden tijdverdrijf, maakte dit het alleen maar spannender. Men dacht dat de rijke Romeinse eigenaar van de villa een christelijke bekeerling was en stelde zijn huis open zodat christenen geheime gebedsbijeenkomsten konden houden.
Aan het begin van de derde eeuw bloeide de mysterieuze heidense cultus van Mithras. Op de binnenplaats van de aangrenzende insula werd een Mithraeum gebouwd om een plaats van aanbidding te bieden aan sekteleden, van wie velen keizerlijke soldaten waren.
In 313 na Christus werd het Edict van Milaan uitgevaardigd, waarmee het christendom werd gelegaliseerd en in feite het einde van Mithras 'greep in Rome werd gemarkeerd. De villa en het Mithraeum werden beide gedempt en bovenop werd een gloednieuwe christelijke basiliek gewijd aan Sint-Clemente gebouwd.
Het zou bloeien tot 1084, toen het zwaar werd beschadigd door vervelende Normandische indringers en werd verlaten. De bovenste laag van deze religieuze pannenkoekenstapel, de basiliek die je vandaag ziet, werd gebouwd in het begin van de 12e eeuw.
Tegenwoordig kun je de charmante basiliek bezoeken om het originele 12e-eeuwse kunstwerk te zien, en afdalen in de vochtige, oude gangen om de overblijfselen van zijn voorgangers te ontdekken.
Bezoekers kunnen staan in het oude Mithraeum, waar al die tijd geleden bloedrituelen en ceremonies plaatsvonden. Er is een Mithraïsche iconografie in overvloed, inclusief het gezonde beeld van God die wordt geboren uit een rots en een stier offert. U kunt ook de oorspronkelijke kerk uit de vierde eeuw verkennen en enkele van de oudste christelijke fresco's in Rome bewonderen.
2. Piazza Navona Underground - Het stadion van Domitianus
Piazza Navona is een enorm populaire plek in het centrum van Rome. Toeristen komen er naartoe, als motten die met selfiesticks zwaaien naar een vlam van likes en reacties. Er zijn grote herenhuizen en kerken, charmante fonteinen en monumenten, en rijen restaurants die te dure pizza verkopen.
Piazza betekent letterlijk vierkant in Engels. Maar als je midden op Piazza Navona staat, zul je al snel de langwerpige hoefijzervorm opmerken. Het is bijna alsof er eerder iets anders was… je ziet waar dit heen gaat.
Een paar meter onder het moderne Romeinse oppervlak van Piazza Navona zijn de overblijfselen van een oude arena, het Stadion van Domitianus. Deze schaal met ooit 20,000 zitplaatsen werd feitelijk in gebruik genomen rond de tijd dat het Colosseum klaar was en zou 10 jaar later klaar zijn.
Het stadion werd gebouwd ter ere van keizer Domitianus, die Rome regeerde tussen 81-96 na Christus. In tegenstelling tot het Colosseum, dat uitsluitend werd gebouwd voor gladiatorengevechten; en het Circus Maximus, dat was ontworpen voor wagenrennen; het Stadion van Domitianus organiseerde voornamelijk atletiektentoonstellingen.
Er was natuurlijk bloedsport, waaronder een discipline waarbij de enige belemmering was om opzettelijk in de ogen te steken. Maar er waren ook feestelijke spelen en olympische wedstrijden, met speerwerpen, discuswerpen, rennen, verspringen en boksen. De atleten streden naakt, net als de liberale Griekse Olympiërs van weleer.
Romeinen in het stadion (het was gratis om binnen te komen) liepen tussen parelwitte bogen en pilaren gemaakt van travertijnmarmer. Met marmer bedekte trappen zouden ze naar het open kijkgebied brengen. Degenen met een bescheiden erfgoed zouden hun weg vinden naar de goedkope stoelen bovenaan, terwijl het pluchen lagere niveau gereserveerd was voor de adel. Is er echt veel veranderd?
De keizer had zijn eigen balkon, versierd met beelden van de goden die met hun ogen naar actie waren gepositioneerd.
Het Stadion van Domitianus zou tegen het einde van de vijfde eeuw worden verlaten, samenvallend met de opkomst van het christendom. De spelen werden als te heidens beschouwd, de gevechten als te wreed, de naaktheid als te frequent.
Sinds 2014 is beneden in het ondergrondse Rome een klein deel van het stadion, nu een UNESCO-werelderfgoed, opengesteld voor het publiek.
Bezoekers kunnen de overblijfselen zien van originele trappen en loopbruggen, lang ontdaan van hun prachtige marmeren bekleding. Je kunt onschatbare voorwerpen bekijken die tijdens de opgravingen zijn gevonden, en gedetailleerde displays, inclusief foto's van hoe het stadion eruit zou hebben gezien in de tijd van keizer Domitianus.
Meer recentelijk is een ander deel van het stadion geopend voor een zeer beperkt aantal bezoekers. Dit stelt geschiedenisliefhebbers in staat om een pas gerestaureerd archeologisch gebied onder de École Française te verkennen, om zo de opstelling van het stadion beter te begrijpen. Daar zie je ook lagen ruïnes uit de Renaissance en de Middeleeuwen.
3. Domus Aurea - Het vergeten paleis van keizer Nero
Een van de grootste en meest interessante locaties in het ondergrondse Rome is de Domus Aurea van de feestende keizer Nero. 'Grand' doet niet helemaal Nero's toegeeflijke, onbeschaamde opvallende paleisrecht met 300 kamers.
Toen zijn woning het slachtoffer werd van de grote brand van Rome, was hij een van de weinige mensen die zijn schouders kon ophalen en kon eisen dat een leger van arbeiders hem een ander bouwde. Het is redelijk om te zeggen dat er kosten noch moeite zijn gespaard op de site, die een gebied van de Palatijn en de Esquilijnheuvel besloeg die ongeveer 25 keer groter was dan het Colosseum.
Gelegen in een enorm park en met een gigantisch kunstmatig meer, had het eerste-eeuwse paleis alles. De fijnste marmeren armaturen, muren versierd met prachtige mozaïeken, watervallen binnen en zelfs een ronddraaiende eetkamer met een plafond dat gasten met verse bloemen en parfum bedekte - minimalisme was niet het ding van Nero.
Het extravagante leven van de keizer maakte hem niet geliefd bij de hogere klassen van Rome. Geconfronteerd met het vooruitzicht om omvergeworpen te worden, maakte hij een einde aan zijn leven. De nieuwe keizer, Vespasianus, deed een gezamenlijke poging om afstand te nemen van zijn buitensporige voorganger en Nero's nalatenschap te onderdrukken.
En dus werd Domus Aurea verlaten en herbouwd, en zou eeuwenlang vergeten worden, totdat iemand het tegen het einde van de 1500e eeuw tegenkwam. Een nietsvermoedende Romein struikelde werkelijk, viel door een gat in een grot en herontdekte per ongeluk Nero's "Gouden Huis".
Fantastische afbeeldingen van mensen en dieren versierden de muren, nu bekend als grotesk kunst. Alle prominente kunstenaars van die tijd zouden binnenkort abseilen om een kijkje te nemen - Michelangelo, Casanova en de markies de Sade.
Tegenwoordig is Domus Aurea een actieve archeologische vindplaats, maar je kunt een helm opzetten en je aansluiten bij een deskundige gids om rond te kijken in dit wonder van ondergronds Rome. Bekijk de overblijfselen van het feesthuis van Nero en stel je het voor in zijn oude glorie terwijl je de bijna vergeten gewelven en fresco's opzoekt.
4. Catacomben van Callixtus
Hoe ziekelijk het ook mag zijn, er zijn overal in Rome catacomben vol skeletten - honderden kilometers ondergrondse begraafplaatsen die grotendeels ongestoord onder de stad liggen.
Toen hij zelf geen extravagante paleizen bouwde, stond keizer Nero erom bekend dat hij een plek van christelijke vervolging genoot. Vanaf de eerste eeuw werden erediensten en begrafenissen vaak ondergronds gedwongen, iets dat doorging zelfs nadat het christendom was gelegaliseerd door het Edict van Milaan.
De catacomben van St. Callixtus, of Catacombe van San Callisto, behoren tot de belangrijkste in Rome, aangezien ze voorzagen in wat ontworpen was als eeuwige rustplaatsen voor vroege pausen en enkele beroemde christelijke martelaren. Vanwege de constante zakken en plunderingen in de Middeleeuwen, werden deze overblijfselen verwijderd voor hun bescherming.
De crypte van de pausen, of het 'kleine Vaticaan' zoals het liefkozend wordt genoemd, huisvestte de overblijfselen van negen pausen en andere belangrijke christelijke figuren. Er is ook de crypte van St. Cecilia, de patroonheilige van de muziek, die in de derde eeuw werd gemarteld door keizer Severus Alexander.
Er zijn overal oude symbolen, inscripties en insignes, die het gebied als extra heilig markeren. Bijna 20 kilometer lang, en bestaande uit vier verdiepingen, zijn er ook maar liefst een half miljoen gewone christenen begraven.
De enige manier om de catacomben van St. Callixtus te verkennen, is via een rondleiding. Dat is maar goed ook - wie zou de mysterieuze symbolen die in steen zijn uitgehouwen uitleggen en je anders de betekenis van oude fresco's vertellen?
5. Catacomben van Domitilla
Niet iedereen in Rome was gemeen tegen de christenen in de eerste eeuwen. Er wordt gedacht dat de catacomben van Domitilla mogelijk werden gemaakt door een nobele Romein, Flavia Domitilla. Om u een idee te geven van haar status: haar oom was verantwoordelijk voor de bouw van het Colosseum. EEN pezzo gros, zoals de Romeinen zouden zeggen.
Voordat we naar het eiland Ventotene werden verbannen wegens bekering tot het christendom (we nemen aan dat dat zo was minder paradijselijk dan het nu is), Plakte Flavia het aan de heidenen en schonk haar aanzienlijke land om als christelijke begraafplaats te gebruiken. Het zou de grootste ondergrondse begraafplaats in Rome worden.
De catacomben waren de begraafplaats van de beroemde martelaren Achilleo en Nereo, soldaten die afstand deden van het geweld en het bloedvergieten van hun beroep, maar uiteindelijk werden gedood tijdens de vervolging van keizer Diocletianus rond 304 na Christus. Aan hun ongelukkige einde wordt herinnerd door ingewikkelde zuilengravures, in een apsis die later die eeuw door paus Siricius rond hun crypten werd gebouwd.
Wat de Catacomben van Domitilla echt onderscheidt van de ongeveer 60 andere catacomben in het ondergrondse Rome, is de basiliek uit de vierde eeuw. Opgedragen aan St. Petronilla, moet de verzonken, halfondergrondse basiliek een van de spookachtigste en mooiste kerken ter wereld zijn.
Volg een rondleiding door dit 17 km lange labyrint, en je zult ook je ogen uitkijken naar goed bewaard gebleven religieuze fresco's en afbeeldingen van bijbelverhalen, terwijl een deskundige gids je vertelt over de details die we hier niet konden passen.